Post in evidenza

TRADUZIONI DI LATINO: FEDRO, POSTILLA SULLA CONTRASTIVA, TACITO, SENECA, AGOSTINO (in fieri)

FEDRO Lupus et Agnus Ad rivum 1  eundem 2  lupus et agnus venerant 3 , siti compulsi 4 . Superior 5  stabat 6  lupus, longeque 7  infe...

mercoledì 5 dicembre 2012

Ricapitolazione di latino

Mi sembra meglio copiarlo dalla chiavetta, perché il trasferimento sul blog ha rovinato l'impaginazione.
C.B.
MORFOLOGIA 

SOSTANTIVI
I DEC.:  A-AE (f. prevalenti, pochi m.; pluralia: divitiae, epulae,insidiae, indutiae; sing./plur: copia, littera, opera, vigilia)
II DEC.: US, ER, IR, UM – I (m. prevalenti, pochi f., neutri; neutri in us pelagus, virus, vulgus; pluralia: hiberna, inferi, liberi, superi; sing/plur: auxilium, bonum, castrum, impedimentum, ludus).
III DEC.: VARIO, IS (varianti: abl. s. e-i; gen.p.um-ium; casi diretti n. p. a-ia; m.f.n.; irregolarità varie: acc. s. im; acc. p. is; nomi irregolari: bos bovis, iter itineris, Iuppiter Iovis, vis roboris; singularia: aes alienum, pietas, plebs; pluralia: fores, moenia, Manes, Penates, Optimates, Quirites, Bacchanalia, Ambarvalia, Lupercalia, Saturnalia, Alpes, Gades, Cyclades, Sardes; sing/plur: aedis, finis, ops, pars, sal, sors).
IV DEC.: US-US (m. e f., pochi n.: al s. u-us al p. ua-uum; particolarità: domus con locativo i e abl. o, acc. p. os; difettivi: hortatu, iussu, ductu, natu, rogatu.
V DEC.: ES-EI (tutti f. tranne dies e meridies; quando dies è accompagnato da agg. diventa f. e anche quando indica “tempo” in senso generico ; difettivi dei casi indiretti del plurale: acies, facies, effigies, species, spes;  tutti gli altri nomi sono singularia tantum

AGGETTIVI
I CLASSE: tre uscite US, A, UM; ER, ERA, ERUM; ER, RA, RUM; pronominali: gen. IUS, dat. I (alius, alter, nullus, solus, totus, ullus, unus, uter, neuter, uterque). Declinano come I e II dec.
II CLASSE: tre terminazioni: ER m, IS f , E n  (ALACER, ALACRIS, ALACRE; ACER, ACRIS, ACRE); due terminazioni: IS mf E n (DULCIS DULCE, BREVIS BREVE);
una terminazione X L R S mfn (AUDAX, audacis, PRUDENS prudentis). Declinano come III con ABL. S. in I,  G.P. in IUM, CASI DIRETTI N.P. in IA.
Indeclinabili e difettivi: frugi, nequam, necesse, potis pote (m n), macte, tot, quot, aliquot.
COMPARAZIONE
COMPARATIVO DI MINORANZA: MINUS + AGGETTIVO    e QUAM  + CASO PRIMO TERMINE
COMPARATIVO DI UGUAGLIANZA: TAM  AEQUE  ITA + QUAM AC [ATQUE] UT [nell’ordine  rispettivamente]
COMPARATIVO DI MAGGIORANZA: suffisso IOR  - IORIS (mf) IUS – IORIS  (n)  e QUAM + CASO DEL PRIMO TERMINE o ABLATIVO; paragone fra DUE AGGETTIVI: magis + grado positivo O grado comparativo + quam + positivo O quam + comparativo [è più astuto che onesto]
COMPARATIVO ASSOLUTO: senza termine di paragone, si traduce con PIUTTOSTO, ALQUANTO, TROPPO, UN PO’.
PARTICOLARITÀ varie:  facillimus, maledicentior, pulcherrimus, maior maius maximus (magnus) peior peius pessimus (malus) melior melius optimus (bonus) plus [pluris] plurimus (multus) minor minus minimus (parvus).
VERBI
 Paradigma regolare: I s. pres.ind.; II s. pr.ind.; I s perfetto ind.; supino, infinito.
ATTIVI
DESINENZE PERSONALI: M, S, T, MUS, TIS, NT.
PASSIVI
DESINENZE PERSONALI: R, RIS, TUR, MUR, MINI, NTUR.
TRADUZIONI differenti in italiano: perfetto (p.p. ; p. rem. trap. rem. indic.; passato congiuntivo); piucchpf. (trap. prossimo indicativo, trapassato congiuntivo; passato condizionale); impf. congiuntivo (impf. cong. ; presente condizionale); participio presente (gerundio); gerundio e gerundivo (costrutti particolari); supino attivo (finale)
TEMPI PRINCIPALI  TEMPI STORICI
Presente, futuro s.  Imperfetto, perfetto, piuccheperfetto
TEMPI CHE SI FORMANO DAL TEMA DEL PRESENTE e DELL’INFINITO
I CON.: O – A (pres. Ind); ABA (IMPF. IND); ABO-ABI-ABU (FUT. IND); E (CONG.PRES) ARE (CONG. IMPF); A – ATE (IMPERATIVO)
II CON.: EO - E (P. I.); EBA (IMPF. I); EBO-EBI-EBU (FUT. I); EA (C.P.) ERE (C.I.) E – ETE (IMPERATIVO)
III CON. : O-I-U (P.I); EBA (IMPF. I); A – E (FUT.I); A (C.P.) ERE (C.I.) E- ITE (IMPERATIVO)
IV CON. : IO – I – IU (P.I.); IEBA (IMPF. I); IA – IE (F.I); IA (C.P.) IRE (C.I.) I – ITE (IMPERATIVO)

TEMPI CHE SI FORMANO DAL TEMA DEL PERFETTO
UGUALI PER TUTTE LE CONIUGAZIONI:
Perfetto indicativo (I, ISTI, IT, IMUS, ISTIS, ERUNT)
Piuccheperfetto indicativo (ERAM, ERAS, ERAT, ERAMUS, ERATIS, ERANT)
Futuro anteriore (ERO, ERIS, ERIT, ERIMUS, ERITIS, ERINT)
Perfetto congiuntivo (ERIM, ERIS, ERIT, ERIMUS, ERITIS, ERINT)
Piuccheperfetto congiuntivo (ISSEM, ISSES, ISSET, ISSEMUS, ISSETIS, ISSENT).
Infinito perfetto (ISSE)
TEMPI CHE SI FORMANO DAL TEMA DEL SUPINO
Tutti i tempi composti di diatesi passiva, in quanto formati da
PARTICIPIO PERFETTO (US, A, UM) + SUM
INDICATIVO
PERFETTO    SUM  PIUCCHPF   ERAM
FUTURO ANT.   ERO
CONGIUNTIVO
PERFETTO   SIM    PIUCCHPF   ESSEM
INFINITO PASSATO PASSIVO
UM, AM, UM ESSE
INFINITO FUTURO
URUM, AM, UM ESSE (attivo)
UM (indeclinabile) IRI (passivo)

SUM
Sum   es    fui    esse
P.I.  I. I.  F.I  P.C.  I.C.
sum   eram  ero  sim  essem
es  eras  eris  sis  esses
est  erat  erit  sit  esset
sumus  eramus  erimus  simus essemus
estis  eratis  eritis  sitis  essetis
sunt  erant  erunt  sint  essent

PERF.I PIUCCHPF. I  F.A.  C. P.          C. PIUCCH.
fui     fueram  fuero  fuerim           fuissem
fuisti     fueras   fueris  fueris  fuisses
fuit      fuerat  fuerit  fuerit  fuisset
fuimus  fueramus fuerimus  fuerimus  fuissemus
fuistis   fueratis  fueritis  fueritis  fuissetis
fuerunt fuerant  fuerint  fuerint  fuissent
INFINITI
PRESENTE: ESSE
PERFETTO: FUISSE
FUTURO: FUTURUM, FUTURAM, FUTURUM ESSE   (anche FORE indeclinabile)
IMPERATIVO: ES ESTE
COSTRUTTI
DATIVO DI POSSESSO (MIHI LIBER EST: IO HO UN LIBRO)
PERIFRASTICA ATTIVA (DISCIPULUS LIBRUM LECTURUS ERAT: L’ALUNNO ERA INTENZIONATO A, STAVA PER, ERA SUL PUNTO DI, SI ACCINGEVA A, [ERA DESTINATO A] LEGGERE UN LIBRO)
CUM NARRATIVO (CUM AGRICOLA AGRUM COLUISSET, FRUCTUS COLLEGIT: IL CONTADINO, DOPO AVER COLTIVATO –AVENDO COLTIVATO – DOPO CHE EBBE COLTIVATO [poiché, benché, pur avendo]  IL CAMPO, RACCOLSE I FRUTTI)
CONSECUTIO TEMPORUM:
è la regola secondo cui si usano i tempi del congiuntivo nelle subordinate in relazione al tempo della reggente
I DISTINZIONE: tempi principali / tempi storici
II DISTINZIONE: anteriorità / contemporaneità / posteriorità (nel rapporto fra REGGENTE e SUBORDINATA AL CONGIUNTIVO)
  Anteriorità : CONG. PERFETTO
T.P.   Contemporaneità: CONG. PRESENTE
  Posteriorità: CONG. PERIFRASTICO urus SIM
Anteriorità  CONG. PIUCCH.
T. S.   Contemporaneità     CONG. IMPF.
  Posteriorità          CONG. PERIF. urus    ESSEM
PROPOSIZIONI CHE SONO REGOLAMENTATE DALLA CONSECUTIO:
FINALE (contemporaneità)
CUM NARRATIVO (anteriorità e contemporaneità)
INTERROGATIVE INDIRETTE (anteriorità, contemporaneità, posteriorità)
PER TRADURRE
I OBIETTIVO: comprensione generale dell’argomento trattato
METODO: lettura ripetuta del testo (da 3 a 5  volte); segnalazione (interlineare) di termini noti.
II OBIETTIVO:  traduzione letterale.
METODO: analisi del periodo, analisi logica e morfologica (in questo ordine). Consultazione del dizionario contemporanea o successiva, a seconda dei casi.
III OBIETTIVO: traduzione definitiva, con effettivo TRASFERIMENTO dei costrutti tipici della lingua da tradurre nella lingua della traduzione.
METODO: consultazione del dizionario (mai i singoli termini ma associazioni verbi/complementi, preposizioni/sostantivi, sostantivi /attributi); rilettura e ultimativo labor limae.














Nessun commento:

Posta un commento